Garip Akımı Şairleri

Birinci Yeni Şairleri

Orhan Veli (1914-1950 İstanbul)

Edebiyatımızda şairlik, yazarlık ve çevirmenlik yapmış bir sanatçıdır. İlkokulu Ankara Gazi İlkokulunda, orta ve liseyi Gazi lisesinde bitirmiştir. Yükseköğreniminde ise İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe bölümüne girmiş, fakat tamamlamadan ayrılmıştır. Sonrasında Posta teşkilatında, Milli Eğitim Bakanlığı Tercüme Bürosunda memurluk yapmıştır. Bu süreçte yabancı yazarlardan tercümeler yapmış ve Yaprak dergisini çıkarmıştır(1949-1950 28 sayı).

Yeni Türk şiirinin önde gelen isimlerindendir. Yazdığı şiirlerle dönemine damga vurmuştur. Türk şiirinin o zamana kadarki en yenilikçi şairlerindendir. Şiirleri herhangi bir yazar tarafından kolayca yazılabilecek gibi görünmesine rağmen aslında mana yönü son derece zengin, söyleyişinin güzelliği ve şiirlerin okurda hissettirdiği yepyeni duygular vb. yönü ile ancak usta bir şair tarafında yazılabilecek son derece güzel şiirlerdir. Şiirlerinde ölçü ve uyağa yer vermemiştir. Fakat şiirlerin kendine özgü bir ahengi vardır. Garip akımına bağlı bir yazardır. Şiirlerinde söz sanatlarına yer vermekten de kaçınmıştır. Bütün güzelliğine önem vermiştir. Şiirlerinde en sıradan konulara dahi yer vermiştir. Günlük  yaşantıları, başıboşluğu, İstanbul ve doğa sevgisini, aşkı, sosyal bunalımları, geçim sıkıntısını en samimi bir şekilde, sade bir üslupla ve kendine özgü bir ahenk ile şiirlerinde işlemiştir.

Fransız yazar la Fontaine’den çeviriler yapmış aynı zamanda Türk düşünce insanı Nasrettin Hoca’nın bazı fıkralarını manzum olarak yeniden yazmıştır,

Eserleri:

Şiir Kitapları: Garip ( Oktay Rıfat, Melih Cevdet-1941), Vazgeçemediğim (1945), Destan Gibi (1946), Yenisi (1947), Karşı (1949),

Çeviri: La Fontaine’den Masallar (1948), Nasrettin Hoca Hikayeleri (72 fıkrasını manzum biçimde yeniden yazmıştır-1949)

Melih Cevdet Anday (1915- 2002 İstanbul)

Garip Akımının önemli şairlerinden biri de Melih Cevdet Anday’dır. İstanbul Kadıköy 35. İlkokulunu(1928, Kadıköy Ortaokulunu (1931), Ankara Gazi Lisesini (1936) bitirmiştir. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi'ne kaydolmuş, fakat işleri nedeniyle okulu devam edememiştir. Toplumbilim eğitimi almak için Belçika’ya gitmiştir. Devlet kademelerinde çeşitli memuriyet görevleri yapmıştır. Aynı zamanda Yeditepe, Papirüs, Yeni Ufuklar gibi farklı dergilerde yazılar yayınlamıştır. Orhan Veli’nin liseden arkadaşıdır. Beraber Garip şiir kitabını çıkarmışlardır. Uzun yıllar varlık dergisinde ve çeşitli gazetelerde yazılar yayınlamıştır. Edebiyatı Garip geleneği ile başlasa da daha sonra kendi yoluna gitmiş bir zaman adı İkinci Yeni edebi anlayışına dahil edilmiştir.

İlk şiirini Varlık dergisinde çıkarmıştır (1936). Romantik duyarlılıklardan kaçınan, şiir dilini, konuşma dilinin tabiliğine indiren, daha çok nükteye yer veren bu ilk şiirleriyle Garip şiirinin önemli bir şairi olmuştur.

Melih Cevdet, sürekli bir arayış içinde değişik anlayışlara yöneldi. Basit hayat görünümlerini sürrealist bir görüşle işleyen şiirlerinden; kelimelerin çağrışım özelliğine önem veren İkinci Yeni’nin şekilci anlayışına, oradan toplumcu gerçekçi bir anlayışa kadar giden sürekli bir yenilik anlayışı içinde olmuştur. Yalın bir dili vardır. Düzyazılarında sağlam bir fikir örgüsü görülür.

Eserleri:

Şiir: Garip ( Orhan Veli ve Oktay Rıfat ile birlikte – 1941), Rahatı Kaçan Ağaç (1946-1961), Telgrafhane ( 1925-1946), Kolları Bağlı Odysseus (1963), Göçebe Denizin Üstünde (1970) Teknenin Ölümü (1975), Sözcükler (1978), Ölümsüzlük Ardında Gılgamış (1981), Tanıdık Dünya (1984), Güneşte (1989), Yağmurun Altında (1995), Sözcükler (2007)

Çeviri: Atlının Türküsü - Federico Garcia Lorca, Annabel Lee - Edgar Allan Poe, Çayhane - Ezra Pound, Ben de - Langston Hughes, Hürriyet - Paul Éluard, Bir Zenci Kızın Türküsü - Langston Hughes, Gece. Şehir Uyumuş. - Aleksandr Blok, Kanun - Wystan Hugh Auden, Pan Öldü - Ezra Pound, Şiir Sanatı - Paul Verlaine

Roman: Zifaftan Önce (1957) Yağmurlu Sokak (1959), Dullar Çıkmazı (1962), Bir Gecede Üç Erkek, Aylaklar (1965), Gizli Emir (1970) İsa'nın Güncesi (1974), Raziye (1975), Meryem Gibi (1991), Birbirimizi Anlayamayız (1992)

Deneme: Doğu Batı (1961), Konuşarak(1964)…

Oyun: İçerdekiler (1965), Mikadonun Çöpleri, Yarın Başka Koruda, Dikkat Köpek Var, Ölüler Konuşmak İster, Müfettişler (1972), Ölümsüzler (1984)

Oktay Rıfat Horozcu (1914-1988 Trabzon)

Garip Akımının bir diğer şairi de Oktay Rifat’tır. Babası da kendisi gibi şair ve hatip Semih Rifat’tır. İlkokulu İstanbul’da okumuş ortaöğrenimini ise Ankara Erkek Lisesinde tamamlamıştır. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi mezunudur. Maliye Bakanlığının görevlendirmesi ile Paris’e gitmiş ve orada Siyasal Bilgiler Fakültesinde öğrenim görmüştür. Yurda dönünce Basın – Yayın ve Turizm Genel Müdürlüğünde memur olarak çalışmıştır.

Orhan Veli ve Melih Cevdet ile birlikte yayınladığı Garip isimli şiir kitabındaki şiirleriyle yeni Türk şiirinin kurucuları arasında yer almıştır. Şiirlerinde alışılmamış yeni söyleyişler, özgün gözlem ve değerlendirmeler kendine özgü bir üslup geliştirmiştir. Garip şiirinin etkisini yitirmesi ile İkinci Yeni anlayışına yönelmiştir. Roman ve oyun türlerinde de çok başarılı eserler vermiştir.

Eserleri:

Şiir: Garip, Yaşayıp Ölmek, Aşk ve Avarelik Üstüne Şiirler (1945), Güzelleme (1945), Aşağı Yukarı (1952), Karga ile Tilki (1954), Perçemli Sokak (1956), Âşık Merdiveni (1958), İkilik (1963), Çobanıl Şiirler (1976), Bütün Şiirleri I (2007)

Roman: Bir Kadının Penceresinden (1976), Danaburnu (1980), Bay Lear (1982)

Tiyatro: Birtakım İnsanlar (1961), Kadınlar Arasında (1948) ya da Fettah Paşalar (1966), Atlarla Filler ya da Dirlik Düzenlik (1988) Çil Horoz (1988) Yağmur Sıkıntısı (1988)