Bir edebi tür olan tiyatro zaman içinde kaçınılmaz olarak yerini sinemaya bıraktı. Günümüzde tiyatro oyunlarında imkansız olan birçok uygulama sinemada çok rahat bir şekilde kullanılabilmektedir. Elbette bir sahnede seyirci önünde oynanan bir oyunun yaratacağı duyguyu sinema asla yakalayamaz. Fakat günümüzde sinemanın senariste ve yönetmene sunduğu olanaklar tiyatrodan çok daha zengindir. Bu yazıda sinema tekniklerinin  çağdaş şiiri nasıl etkilediği hakkında etkileyici örnekler var.

1) Sahneler:

Birbirinden bağımsız görüntü ve olayların bir araya getirilmesi

a- Düz Sahne: Olaylar ve görüntüler anlatımda kronolojik olarak bağlanır

b- Çapraz Sahne: İki benzer görüntü veya olay anda meydana gelir.(Çağrışım)

c- Zıt Sahne: Birbiri ile zıt unsurların birleştirilmesi (Tezat)

d- Atlamalı Sahne: Belli bölümler atlanır (bunun için bağlaç kullanılır)

2) Geçişler

Mecazi Değişim: Olaylar sergilendikten sonra art arda ilgili dönen resimler gelir

Fiziksel Değişim: Görüntü ya değişime uğrar ya da gözden kaybolur.

“Salkım Söğüt”

Akar suyun sesi dindi.

Gölgeler gölgelendi

renkler silindi.

Siyah örtüler indi

mavi gözlerine,

sarktı salkımsöğütler

sarı saçlarının

üzerine!

Ses Değişimi: Gürültünün yerini sessizliğe bırakması (“Mahur Beste” Şenlik dağıldı bir yırtıcı zil…)

Tematik Montaj: Benzerlik ilgisi kurmadan bir olayı veya nesneyi onu hatırlatacak başka bir kavram ile anlatma. Eğretileme(İstiare)

Geri Bildirim: Bir önceki olay veya görüntü ile ilgili bilgi verme.

Gelecekten Haber: İleride olacaklarla ilgili çarpıcı bir aktarım veya görsel “An gelir Attila İlhan ölür”

Yerine Koyulan Resim: Beklenmedik bir görüntü ile tahmin edilen görüntünün değiştirilmesi.

3) Bakış Açısı

a- Görüş Mesafesi: Anlatıcının görüntüden veya olaydan uzaklığı (“cinayeti kör bir kayıkçı gördü / ben gördüm kulaklarım gördü / vapur kudurdu kuduz gibi böğürdü / hiç biriniz orada yoktunuz,

b- Açık Çekim: Ekranın daraltılıp esas gösterilmek istenen görüntünün geniş bir açıda verilmesi

c- Derin Odak Çekimi: Yakın uzak fark etmeksizin birden çok olaya veya görüntüye aynı anda odaklanma (Hakim Bakış Açısı)

d- Yakın Çekim: Ayrıntılı inceleme (Gözlemci Bakış Açısı)

e- Görüş Açısı: Kameranın yüksekliğini ifade eder (Gözlemci Bakış Açısı)

f- Kuş Bakışı: Havadan görüldüğü gibi, her şeyi bilme, küçümseme veya suçlama anlamına gelir. (Hakim Bakış Açısı)

g- Düşük Açılı Çekim: Yer seviyesinde yukarı bakarken, izleyiciyi cüceleştirir. (“Kuvay-i Milliye Destanı” Bıraksalar / ince, uzun bacakları üstünde yaylanarak / ve karanlıkta akan bir yıldız gibi kayarak / Kocatepe’den Afyon Ovası’na atlayacaktı.)

4 ) Hareket

a- Yatay Çekim: Tüm sahneyi alarak yatay olarak kaydırma.

b- Bir Hareket Çekimi: İzleyiciyi olayın içine çekme veya olaydan, görüntüden uzaklaştırma.

Açıklama: Yukarıda sinema çekiminde kullanılan bazı teknikler yer almaktadır. Bu tekniklerden bazılarının şiirde kullanıldığı görülmektedir. Bu veya buna benzer tekniklerin kullanıldığı şiir örnekleri biliyorsanız yorum ekleyerek bizimle paylaşabilirsiniz. Verdiğiniz örnekler ile yazımıza katkı sağlayabilirsiniz.